Txostenaren aurkezpena
1. Metodologia
1.1. Norberaren autonomiari eta mendetasunari buruz Estatu, autonomia eta foru esparruetan indarrean dagoen lege gorputzaren eta zenbait agiri espezializaturen azterketa
2.6. Legea pixkanaka ezartzea eta prestazioak eskuratzeko eskubidearen eraginkortasuna
AMALen jasotako mendetasun prestazioetarako eskubidearen eraginkortasuna pixkanaka eta mailaka erabiltzea aurreikusten da. Jarraian, grafikoki erakutsiko dugu aurreikusitako egunkaria:
|
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
III. gradua 2. maila |
• |
|
|
|
|
|
|
|
III. gradua 1. maila |
• |
|
|
|
|
|
|
|
II. gradua 2. maila |
|
• |
• |
|
|
|
|
|
II. gradua 1. maila |
|
|
• |
• |
|
|
|
|
I. gradua 2. maila |
|
|
|
|
• |
• |
|
|
I. gradua 1. maila |
|
|
|
|
|
|
• |
• |
Hortaz, 2007an AMASen kasurik larrienak, mendetasun handiko egoeran zeuden pertsonak (III. gradua, 1 eta 2. mailak) sartu ziren; 2008an, mailarik larrieneko mendetasun latza zuten pertsonak (II. gradua 2. maila); 2009an eta 2010ean larritasun mailarik baxueneko mendetasun latza duten pertsonak bihurtu dira onuradun (II. gradua 1. maila).
Defizit publikoa murrizteko neurri bereziak hartzeko maiatzaren 20ko 8/2010 Legeak AMALek prestazioak eskuratzeko eskubidearen eraginkortasunari buruz ezarritako irizpideak aldatu ditu. 5. artikuluak mendetasunagatiko prestazioen ordainketaren eragina, azken xedapenetan leheneko bigarren idatz-zatiak xedatzen zuenez, eskabidea aurkezteko egunera atzeratzea ezabatu du. Ebazteko gehienez sei hileko epea ezarri du, eta hura ez betetzeak ekarriko du eragina bete ez den egunera atzeratzea.
Horrela, prestazioak eskuratzeko eskubidea onuradunak jaso beharreko prestazio zehatza onartzeen den ebazpenetik sortuko da, edo adierazitako gehienezko sei hileko epea bete ondorengo egunera, hari jasotzea dagokion prestazioaren onarpenari buruzko berariazko ebazpenik jakinarazi ez bada.
Mendetasuneko egoera onartzea Errege Dekretu-Legea indarrean sartu aurretik (2010eko maiatzaren 25a) eskatu dutenei, III. gradua edo II. gradua onartzen bazaie, "AMALeko Azken xedapenetan lehena aplikatuko zaie, eskabidea aurkezteko unean indarrean dagoen idazketan" (Errege Dekretu-Legeko hirugarren xedapen iragankorra).
Babes maila gehigarriari dagokionez, Arabako Foru Aldundiak ezarri du, aukera gisa, oinarrizko edo Estatuko Administrazio Nagusiarekin adostutako mailako eskubidea eraginkorra izan arteko epe iragankorrean, "Gizarte Ongizaterako Foru Erakundeak, AMALeko 14.6 artikuluan xedatutako lehentasun irizpide berberak erabiliz, zerbitzu eta prestazio batzuk esleitu ahalko [dituela][23]".
Bestalde, Gipuzkoako Foru Aldundiak adierazi digu AMAL pixkanaka ezartzeko egutegia familia inguruneko zaintzarako eta zerbitzuari lotutako prestazio ekonomikoekin baino ez dela aplikatu[24]. Zerbitzuei dagokienez, mendetasuneko egoeran dauden pertsona guztiei eman nahi izan zaie arreta, zein ere den haien gradua, eta legeak ezarritako kronogramak itxarote-zerrenda antolatzeko irizpide baino ez du balio.
Bizkaiari dagokionez, jakinarazi digutenez, prestazio ekonomikoetarako eskubidea AMALek ezarritako egutegiaren arabera arautu da. Hala ere, zerbitzuei dagokienez, lurralde horretan erabilitako edozein balorazio tresnaren bidez mendetasuneko egoeran baloratutako pertsonei AMAL ezarri aurretik eskaintzen ziren zerbitzuetarako eskubidea onartu zaie.
[23] Apirilaren 24ko 39/2007 Foru Dekretua, lehenengo xedapen iragankorra, 2. puntua:
• II. gradua 2. eta 1. mailak:
- Aldi baterako egoitza arreta.
- Eguneko zentroa
- Eguneko arreta egoitza zentroan.
- Okupazio-zentroa.
- Zerbitzu bati lotutako prestazio ekonomikoa.
- Familia ingurunean zaintzeko eta zaintzaile ez profesionalei laguntzeko prestazio ekonomikoa.
- Etxez etxeko laguntza zerbitzua.
- Telelaguntza zerbitzua.
- Norberaren autonomiaren sustatu eta prebenitzeko zerbitzua.
• I. gradua 2. eta 1. mailak:
- Aldi baterako egoitza arreta.
- Etxebizitza komunitarioa.
- Eguneko arretako landa zentroa.
- Okupazio-zentroa.
- Familia ingurunean zaintzeko eta zaintzaile ez profesionalei laguntzeko prestazio ekonomikoa.
- Etxez etxeko laguntza zerbitzua.
- Telelaguntza zerbitzua.
- Norberaren autonomiaren sustatu eta prebenitzeko zerbitzua.
[24] Gogoratu behar da AMALen jasotako hirugarren prestazio ekonomikoa, laguntza pertsonalerako prestazioa, III. graduan baloratutako pertsonentzat baino ez dagoela zuzenduta, eta haien eskubideak guztiz eraginkorrak direla AMAL indarrean sartu zenetik.